Kurumsal Akademik Arşiv
Kurumsal akademik arşiv sistemleri kurumların açık erişimin alt yapısını oluşturur. Açık erişim standartlarına sahip akademik arşiv sistemleri, kurumun bilimsel çıktılarının daha hızlı ve daha çok kişiye kolayca ulaştırılmasını, aynı konuda yapılan geçmiş çalışmaların kolayca bulunabilmesine, kurumun yayınlarının daha çok atıf almasına katkıda bulunur. Bu yüksek oranlı görünürlük araştırmacıların ve kurumlarının saygınlıklarının artmasını sağlar. Kurumsal akademik arşiv sistemleri bir kurumun entelektüel çıktılarını toplama, uzun dönem saklama işlevini yerine getirir ve tarama motorları tarafından indekslendikleri için geniş kitlelerin erişimine imkân sağlar.
DSpace Yazılımı
Açık erişim sistemlerinin temelini oluşturan kurumsal akademik arşiv sistemleri için kullanılan yazılımlar, ücretsiz olan açık kaynak kodlu ve firmalar tarafından üretilen ücretli yazılımlardan oluşmaktadır.
DSpace kurumsal arşiv sistemi uzun süreli depolama, koruma, dizinleme ve erişime odaklanarak hizmet vermek amacıyla Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) ve Hewlett-Packard (HP) iş birliği ile ilk olarak Kasım 2002’de kullanıma sunuldu. 2002 yılından bu yana 7 ana versiyon yayınlandı.
DSpace, açık kaynak kodu kullanan bir kurumsal arşiv sistemidir. Kurumlarda üretilen bilgi kaynaklarını depolamakta ve korunaklı bir şekilde açık erişime sunmaktadır. Bir kurumun ihtiyaçları doğrultusunda tamamen özelleştirilebilir.
Bugün DSpace açık kaynak yazılımı dünya çapında 2.000’den fazla kurum ve kuruluş tarafından dijital kaynaklara kalıcı erişim sağlamak için kullanılan anahtar teslim bir havuz uygulaması olarak varlığını sürdürüyor.
DSpace’in önemi
Bilindiği üzere ülkemizde üniversitelerin doğrudan ve dolaylı olarak destek verdiği yayınların derlenmesi, kurumsal akademik arşivlerde arşivlenmesi 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanuna göre zorunludur. Bu bağlamda DSpace ile açık bilim politikasına uygun olarak, üniversitenin bünyesinde üretilen her tür belge uluslararası standartlarda içerik arşivleme, uzun süreli koruma ve İnternet üzerinden telif hakkına uygun olarak erişime sunulabilmektedir.
DSpace 7- Yeni bir mimari, yepyeni özellikler, tamamen nesneler arası ilişkisel kurgu
DSpace 7, LYRASIS, Atmire ve 4Science liderliğindeki 60’tan fazla katılımcının işbirliği ile geliştirildi. Bu sürüm bugüne kadar yayınlanmış versiyonların en kapsamlısı olma özelliğine sahip.
DSpace’in bu sürümündeki tüm işlevler yeniden tasarlandı ve yeniden konuşlandırıldı. Bu yeni kullanıcı arayüzü, tüm verileri ve işlevleri web’e açan ve DSpace’in daha önce hiç olmadığı gibi harici sistemlerle entegre olmasına ve bunlarla etkileşime girmesine izin veren yeni bir REST API tarafından da desteklenmektedir. Bu yeniliklerden en önemlilerini şöyle sıralayabiliriz:
Modern Angular (Açısal) kullanıcı arayüzü
DSpace 7, modern bir Angular kullanıcı arayüzü ile birlikte geliyor. Bu dinamik ve hızlı arayüz, hem kurumsal arşiv içeriğine erişen kullanıcılar hem de koleksiyonları yönetmekten ve geliştirmekten sorumlu kütüphaneciler için en iyi son kullanıcı deneyimini sunuyor.
Yazar Profilleri
DSpace 7 sürümünde yazarlar, özel yazar açılış sayfaları ile hak ettikleri öneme kavuşuyor. Kullanıcılar doğrudan bu sayfalardan bu yazarlarla ilişkili tüm arşiv içeriğine anında erişme imkanına sahip oluyor. Gelişmiş yetki denetimi özellikleri sayesinde ORCID altyapısından yararlanarak doğru yazarı bireysel yayınlarla ilişkilendirilmesine yardımcı oluyor.
Yapılandırılabilir varlıklar (Configurable entities)
DSpace 7 ile öğelerin oluşturulmasına ve öğeler arasındaki ilişkilerin saklanmasına olanak tanıyan yeni bir Yapılandırılabilir Varlıklar nesne modeli mevcut. Bu özellik, harici tanımlayıcı sistemler (ör. ORCID), güncel araştırma bilgi sistemleri (CRIS), dergi yayıncılık sistemleri vb. ile daha sıkı entegrasyona olanak tanıyor.
Yepyeni modern bir görünüm ve özellikler ile yeni DSpace 7’yi keşfedin. Türkiye’de Research Ecosystem ekibi tarafından kurulum desteği verilen DSpace 7’nin demosuna ve daha fazla bilgiye burdan ulaşabilirsiniz https://demo7.dspace.org/home.
Türkiye’de ilk olarak Research Ecosystems ekibi tarafından İbn-i Haldun Üniversitesi’ne kurulan DSpace 7’yi incelemek için http://acikerisim.ihu.edu.tr adresini ziyaret edebilir, bizlerden bu konuda bilgi alabilirsiniz.
Yeni DSpace 7’yi bizimle keşfedin!
Comments